مقدمه: كنترل وضعيتي(تعادل) به عنوان يكي از عوامل ضروري جهت شركت در ورزش هاي مختلف، نقش مهمي در فعاليت هاي
افراد اعم از كارهاي ساده روزانه و اجراهاي سطح بالا در رشته هاي ورزشي بر اساس ماهيتشان بر عهده دارد( 1) و كاراته كاها نيز
از اين امر مستثنا نيستند. در كوميته هر دو مبارز دائماً بايد در حال حركت و جابجايي (رقصپا) باشند، لذا احتمال دارد تعادل پويا
نقش مهمي در موفقيت آن ها داشته باشد. در كاتا هم كه حركات بايد با تمام قدرت، سرعت و توان انجام شود، هرگونه بي تعادلي
باعث كسر امتياز مي شود( 2). بر اساس نتايج برخي تحقيقات خستگي عضلات اندام تحتاني، كنترل وضعيتي را كاهش مي
دهد( 3). خستگي عضلاني پديده رايجي است كه در فعاليت هاي ورزشي بوجود آمده و باعث اختلال در عملكرد حركتي افراد
مي شود و تحت عنوان هرگونه كاهش در توانايي توليد نيرو تعريف مي شود ( 1). به دليل اهميت تعادل در رشته كاراته و به ويژه
در اواخر مسابقات كه ورزشكار خسته ميشود در تحقيق حاضر تأثير خستگي وامانده ساز بر تعادل كاراتهكاها بررسي شده است.
170/97±5/ 22 سال، قد: 62 /37±4/ روش تحقيق: 17 نفر از كاراتهكاهاي نخبه سبك كيوكوشين استان آذربايجان شرقي (سن: 84
65 كيلوگرم به طور تصادفي انتخاب شده و پس از كسب رضايتنامه در پروتكل نوارگردان بروس /22±10/ سانتي متر و وزن: 38
شركت كردند. تعادل پوياي شركت كنندگان با استفاده از تست تعادل ستاره قبل و بعد از اجراي پروتكل بروس اندازهگيري شد.
0/ نسخه 16 در سطح معناداري 05 SPSS دادههاي به دست آمده از تحقيق با استفاده از آزمون تي زوجي تحت نرم افزار آماري
مورد بررسي و تحليل قرار گرفت.
يافتهها: يافتههاي تحقيق نشان داد كه تفاوت معني داري در تعادل پوياي كاراتهكاها قبل و بعد از فعاليت وامانده ساز بر روي
به اين معني كه فعاليت وامانده ساز تأثيري منفي بر تعادل پوياي كاراتهكاها ندارد. (t=1/782، P= 0/ نوارگردان وجود ندارد ( 094
بحث و نتيجه گيري: نتايج تحقيق حاضر با نتايج تحقيق براون ( 2002 )، سورنكوك و همكاران ( 2007 )، همسو و با نتايج تحقيقات
تيلور و همكاران ( 2000 )، ديويدسون و همكاران ( 2004 ) و ويلروم و همكاران ( 2007 ) ناهمسوست. در راستاي توجيه يافته هاي
تحقيق بايد عنوان كرد كه برون و بوير( 2002 ) در تحقيقات خود افزايش معناداري در عملكرد ورزشي افراد بعد از اعمال خستگي
مشاهده كردند و نتيجه گيري كردند كه عليرغم خستگي عضلاني، مچ پا بعد از انجام فعاليت ورزشي، با ثبات تر مي شود و بيان
داشتند انجام ورزش باعث افزايش ايمپالس هاي عصبي آوران و وابران دوكهاي عضلاني اطراف مچ پا شده و در نهايت باعث
بهبود حس وضعيت مفصل 1 و تعادل ميشود( 4). با توجه به نظريه ويلروم و همكاران( 2002 ) مي توان عنوان كرد كه حين
1 .Joint Position Sense
مجموعه مقالات اولين همايش ملي علم و كاراته ، اول تا سوم آبان 1390 دانشگاه تبريز
خستگي عضلاني احتمال دارد سطح نيروي عضله براي ثبات بخشيدن به بدن در حركات موضعي افزايش مي يابد( 5). خستگي
عضلاني ناشي از فعاليت درمانده ساز زماني بر كاهش نيروي عضله و تعادل اثر گذار خواهد بود كه سازگاري قامتي پيش بين
براي جبران CNS منعكس كننده عملكرد (APA خيلي كمتر باشد( 5). در واقع شروع سازگاري قامتي پيش بين ( 2 (APA)
كاهش توانايي توليد نيروي از دست رفته عضله با توليد ايمپالس هاي عضلاني تحت حالت هاي خستگي مي باشد. اين ايمپالس ها
يكي از بزرگترين عواملي هستند كه در صورت خسته بودن فرد (يا در حضور خستگي) باعث افزايش كنترل قامتي و تعادل فرد
مي شوند( 5). همچنين بر اساس فرضيه نيروي بحراني 3 با رسيدن به اين سطح از نيروي بحراني بعد از خستگي، فرد قادر به حفظ
حالت مطلوب ثبات وضعيتي خود خواهد بود( 6). تحقيقات نشان دادهاند در فعاليت هايي كه باعث خستگي عمومي در بدن
مي گردند، فعاليت عضلات ديناميكي مانند راست كننده ستون فقرات و راست شكمي تا حدودي رو به كاهش م يرود و اين
كاهش فعاليت عضلاني با افزايش فعاليت عضلات ثبات دهنده قوي تري مانند مايل خارجي شكم و عضله عرضي شكمي(عضلات
عمقي بدن) كنترل خواهد شد( 1). بنابراين احتمالاً بتوان يكي از دلايل عدم كاهش تعادل بعد از خستگي را به قدرتمند بودن
عضلات عمقي بدن 4 در ورزشكاران نسبت داد. به خاطر نقش پايدار كننده اين عضلات در ستون فقرات، عضلات عمقي بدن يكي
از عضلات مهم و با اهميت در كنترل قامت هستند( 1) كه در مواقع بحراني نيز( مانند خستگي) اين عضلات نقش بسيار مهمي بر
عهده دارند. در نهايت ميتوان اينگونه نتيجه گيري كرد كه وقتي كاراتهكايي كه داراي عضلات عمقي قوي است دچار خستگي مي
با يك حالت پيش بين و جبران كننده به كمك آشوب هاي ايجاد شده در ثبات قامتي بدن آمده و تا حدودي حركات CNS ، گردد
جبراني را بوجود مي آورد. بنابراين براي داشتن عضلات عمقي قوي در اين ورزشكاران، تمرينات ويژه قابل توصيه است.
واژگان كليدي: تعادل پويا، كاراته، فعاليت وامانده ساز، خستگي
منابع:
1) لطافت كار، خداداد ( 1389 ). تأثير خستگي عضلاني ناشي از فعاليت درمانده ساز بر تعادل مردان ورزشكار. پاياننامه براي اخذ كارشناسي ارشد. دانشگاه
تهران. دانشكده تربيت بدني و علوم ورزشي.
2) Bertini, I. Pujia, A. Giampietro, M. ( 2003) A follow-up study of the variations in the body composition of karate
athletes. J Acta diabetol. 2003; 40: 142-144.
3) Santos S A, Bruno R, Flávia G M, Adriana M P and Pacheco I,(2006). Effects of the exercise-induced muscular
fatigue on the time of muscular reaction of the fibularis in healthy individuals. Rev Bras Med Esporte; 12(2).
4) J P Brown, G W Bowyer, (2002). Effects of fatigue on ankle stability and proprioception in university
sportspeople. Br J Sports Med, 36:310–312.
5) Taylor Janet L. and Gandevia Simon C, (2008). A comparison of central aspects of fatigue in submaximal and
maximal voluntary contractions. J Appl Physiol; 104: 542–550.
6) Bressel E, Yonker JC, Kras J, Heath EM, (2007). Comparison of Static and Dynamic Balance in Female
Collegiate Soccer, Basketball, and Gymnastics Athletes. J Athl Train Jan–Mar;
2 . Anticipatory Postural Adaptation
3 . Critical Force Hypothesis.
4 . مجموعه مقالات اولين همايش ملي علم و كاراته ، اول تا سوم آبان 1390 دانشگاه تبريز
تأثير فعاليت وامانده ساز بر تعادل پوياي كاراته كاها
مصطفي خاني 1، بهزاد آزادي 1
1.كارشناس ارشد تربيت بدني و علوم ورزشيInner units